De richting van de tijd

De richting van de tijd

Op woensdag 20 maart komt Dr. Manuel Nepveu een lezing geven met als titel “de pijl van de tijd”.

De tijd heeft duidelijk een richting. Het opmerkelijke is dat de klassieke mechanica zo’n richting niet dicteert. Hoe komt dat dan, die richting van de tijd? De spreker neem u mee in de klassieke mechanica, en zal vertellen over veel-deeltjes systemen en twee concepten die daarbij een rol spelen: de faseruimte en entropie. In de zoektocht naar een mogelijke verklaring komt zelfs de ontwikkeling van het heelal ter sprake.

Manuel Nepveu studeerde theoretische sterrenkunde in Utrecht (1970-75) en promoveerde daarna in Groningen. Na vijf jaar als postdoc in Bonn gewerkt te hebben, ging hij naar Shell en later naar TNO. Daar werkte hij als wiskundige op het gebied van Bayesiaanse kansrekening samen met geowetenschappers, o.a. op bijvoorbeeld het Groningen-dossier. Sinds zijn pensioen houdt hij zich veel met schaken bezig, o.a. door het schrijven van columns en het geven van cursussen.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.

Lezing over onweersfotografie

Lezing over onweersfotografie

Op 21 februari komt Ruud van Kessel een lezing geven over onweersfotografie.

Na een korte introductie zal hij iets vertellen over het voorbereiden van een onweers-chase, bijvoorbeeld welke kaarten en websites gebruikt worden. Hij zal o.a. vertellen over welke soorten bliksems er zijn, over het technische aspect van het fotograferen en over de mogelijke gevaren. Er zullen veel zelfgemaakte foto’s getoond worden, inclusief anekdotes. Het wordt misschien een leerzame maar zeker een met humor gevulde avond, en de spreker hoopt meer mensen zover te krijgen om deze tak van fotografie uit te gaan proberen.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.

Lichtflitsen en zwaartekrachtgolven

Lichtflitsen en zwaartekrachtgolven

Op 20 december zal Dr. Steven Bloemen een lezing komen geven met als titel “Lichtflitsen en zwaartekrachtgolven: op zoek naar licht van botsende neutronensterren met de BlackGEM telescopen“.

Sinds de eerste detectie van zwaartekrachtgolven in 2015 namen de LIGO en Virgo interferometers al meer dan 100 keer zwaartekrachtgolven waar. De combinatie van waarnemingen van zwaartekrachtgolven en van zichtbaar licht, dat we veel beter kennen, opent bijkomende, unieke perspectieven. De locatie aan de hemel waar zwaartekrachtgolven vandaan komen, kan helaas niet nauwkeurig worden bepaald. Om de bronnen toch te lokaliseren, werden onder leiding van de Radboud Universiteit de BlackGEM telescopen gebouwd in Chili. Deze telescopen werden dit voorjaar in gebruik genomen. In deze lezing bespreken we hoe en waarom de telescopen gebouwd werden en bekijken we de eerste waarnemingen van de BlackGEM telescopen.

Dr. Steven Bloemen is adjunct-directeur en project manager bij het Radboud Radio Lab van de Radboud Universiteit. In 2013 promoveerde hij in de Sterrenkunde aan de KU Leuven, met als onderwerp de studie van eclipserende dubbelsterren en asteroseismologie van compacte sterren. Nu leidt hij o.a. de realisatie van de BlackGEM telescopen in Chili.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.

Hoe meten we afstand en leeftijd in het heelal?

Hoe meten we afstand en leeftijd in het heelal?

Op woensdag 15 november zal Rob van den Berg een lezing geven waarin hij ingaat op het meten van leeftijden en afstanden in het heelal

Hoe oud en hoe groot is het heelal en hoe weten we dit? Bij nieuwsberichten over nieuwe ontdekkingen in het heelal wordt vaak vermeld hoe ver een nieuw ontdekt zwart gat staat, of hoe oud een pas gefotografeerd sterrenstelsel is. Hoe bepalen we de ouderdom van de verschillende hemellichamen en hoe meten we de ontzagwekkende afstanden in het schijnbaar oneindig grote heelal? Wat was er voor de oerknal en wat zit er voorbij de grenzen van het heelal? Aan de hand van verschillende voorbeelden en met hulp van de nieuwste inzichten in de wetenschap gaat Rob van den Berg dieper in op deze vragen.

Rob van den Berg is als geoloog werkzaam bij Naturalis waar hij o.a. verantwoordelijk is voor de meteorietencollectie. Daarnaast is hij verbonden aan Sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht, waar hij op kijkavonden de telescopen bedient en lezingen verzorgt. Rob van den Berg verschijnt regelmatig in de media voor interviews over de ruimte en ruimtevaart.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.

Lezing over de Gaia ruimtetelescoop

Lezing over de Gaia ruimtetelescoop

Op woensdag 18 oktober zal Dr. Anthony Brown een lezing komen geven over de Gaia ruimtetelescoop.

De Gaia-telescoop van het Europees ruimtevaartagentschap (ESA) is gelanceerd in 2013. Het doel is om de structuur en ontstaansgeschiedenis van de Melkweg te ontrafelen. Dit wordt gedaan door zeer nauwkeurig de afstand en beweging van 2 miljard sterren te meten. Maar Gaia doet veel meer. Uit nauwkeurige metingen van de kleuren en spectra van sterren worden de astrofysische eigenschappen bepaald, zoals leeftijd en chemische samenstelling. De combinatie van al deze data kan gebruikt worden om op zoek te gaan naar veranderlijke sterren, dubbelsterren, planeten en asteroïden, maar ook van verre sterrenstelsels en quasars. Ook de verdeling van stof tussen de sterren kan met Gaia data bepaald worden.

Anothony Brown zal eerst bespreken waarom deze missie van belang is voor sterrenkundig onderzoek en dan kort ingaan op wat er in de Gaia catalogus te vinden is. Op 13 juni 2022 is de derde publicatie van Gaia-gegevens verschenen, en de eerste wetenschappelijk resultaten daarvan zullen ook besproken worden. Voor meer info over Gaia zie http://www.cosmos.esa.int/gaia/.

Anthony is momenteel unversitair hoofddocent aan de Universiteit Leiden. Hij is in 1997 Leiden gepromoveerd in de sterrenkunde en heeft daarna een aantal jaren als postdoc in het buitenland gewerkt (Mexico, Duitsland). Sinds 2001 is hij weer werkzaam op de Sterrewacht in Leiden. Anthony is sinds 1997 betrokken bij Gaia, in eerste instantie voornamelijk bij het ontwikkelen van het fotometrische instrument en het voorbereiden van de verwerking van de fotometrische gegevens. Sinds eind 2012 is Anthony voorzitter van het Gaia Data Processing and Analysis Consortium. Dit is het samenwerkingsverband van ongeveer 450 Europese wetenschappers, IT-, en project-specialisten, die samen de gegevensverwerking van Gaia voorbereiden en uitvoeren.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.

Spring naar toolbar