Galaxis

Op woensdag 18 april 2018 zal dr. Marcel Vonk een lezing houden bij Galaxis met de titel “zwarte gaten, gevangen in ruimte en tijd.”

Theorie en experiment gaan in de natuurwetenschappen normaal gesproken hand in hand. Zwarte gaten lijken een uitzondering op die regel te vormen. Geleerden weten al een eeuw dat zwarte gaten in theorie kunnen bestaan, maar het waarnemen van deze mysterieuze objecten, die immers zwart zijn, valt niet mee.

Wat dat betreft leven we in een interessante tijd, waarin het waarnemen van zwarte gaten eindelijk binnen de technische mogelijkheden begint te komen. Denk aan de recente waarnemingen van zwaartekrachtgolven van twee samensmeltende zwarte gaten. Toch loopt de theorie nog altijd ver voor op de waarnemingen, zeker als we ook de quantummechanica in het verhaal meenemen. We komen dan in de wondere wereld van de Hawkingstraling, het al dan niet vernietigen van informatie door zwarte gaten, de vraag of zwarte gaten omgeven worden door ‘muren van vuur’, en nog vele andere interessante open vragen. Uiteindelijk werpen zwarte gaten zo nieuw licht op een van de grootste vragen uit de moderne natuurkunde: hoe verenigen we Einsteins relativiteitstheorie met de quantumfysica?

In zijn lezing bespreekt Marcel Vonk de laatste ontwikkelingen in de theorie van zwarte gaten, en vraagt hij zich af of en hoe huidige en toekomstige experimenten en waarnemingen de vele open vragen kunnen beantwoorden.

Marcel Vonk is theoretisch fysicus en wetenschapspopularisator en auteur van het recente boek “Zwarte gaten, Gevangen in ruimte en tijd“.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.

Op woensdag 21 maart zal Camiel Wijffels, lid van Galaxis, een lezing geven over de evolutie van sterren.

Als we het hebben over sterevolutie, dan bedoelen we het ontstaan, het leven en het uitdoven van de sterren. Dit hele proces kan vele miljoenen of zelfs miljarden jaren duren. Over de evolutie van sterren is de laatste tientallen jaren veel bekend geworden. Met name door meer gedetailleerde astronomische waarnemingen en betere computermodellen.

Het begint allemaal met een verschrikkelijk grote en ontzettend ijle gaswolk, van waterstof en helium. In de loop van vele miljoenen jaren worden hiermee een fors aantal sterren gevormd. Een paar grote sterren, vele kleine sterren, en heel veel kleine “sterretjes” die net geen sterren genoemd mogen worden. Aan de hand van de massa van de ster worden dwergen, reuzen en superreuzen van elkaar onderscheiden. Daarnaast worden ze gecategoriseerd door middel van hun kleur en helderheid. Door onderzoek kan worden vastgesteld in welke levensfase een ster zich bevindt. Nieuwe sterren onderscheiden zich duidelijk van sterren die in de hoofdfase zijn aangekomen, of die aan het laatste deel van hun leven begonnen zijn.

De evolutie van een ster hangt vooral af van zijn massa. De zon wordt over 10 miljard jaar een rode reus en vervolgens een witte dwerg. Sterren die veel zwaarder of veel lichter zijn, volgen een andere koers. Na verschillende explosieve opwellingen blijft er uiteindelijk niet veel van een ster over. Maar dat wil niet zeggen dat het daarmee afgelopen is, want veruit de meeste sterren zijn namelijk dubbelsterren. En hoewel beide sterren tegelijk zijn ontstaan, hebben ze een andere massa en een afwijkende levensloop. Het einde van de éne ster kan daarmee een nieuw ontwikkelingsfase inluiden voor zijn naaste buur.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.