Galaxis

Op woensdag 20 december 2017 zal dr. ir. Ad Stoffelen van het KNMI een lezing geven met de titel “hoe hard waait het precies in een orkaan: metingen met sondes, vliegtuigen en satellieten”.

Het Atlantische orkaanseizoen was dit jaar ongekend zwaar. Met name de orkanen Harvey en Irma hebben zware verwoestingen aangericht, en op een gegeven moment waren er zelfs drie krachtige orkanen tegelijk actief. Maar hoe weten we nu hoe hard het waait in een orkaan?

Storm, zware storm en orkaankracht worden normaal bepaald aan de hand van metingen op 10 meter hoogte. Maar welke meter overleeft dat? En hoe meet je orkaanwind boven zee tussen de golven? Orkaanwaarschuwingen zijn gebaseerd op weermetingen en weermodellen en deze moeten onderling op elkaar afgestemd zijn. Wind boven zee wordt gemeten met behulp van radars aan boord van satellieten en deze worden, ook voor extreme condities, vergeleken met referentiemetingen. Dit zijn metingen op enkele windmasten wereldwijd, boeien, maar ook metingen vanuit vliegtuigen. Ad Stoffelen heeft met de Amerikaanse hurricane hunters orkanen opgezocht om Europese satellietinstrumenten te ijken. Vanuit de speciaal toegeruste vliegtuigen worden windmetingen verricht op hoogte en nabij het oppervlak.

In de lezing gaat de spreker in op de satellietmetingen, de orkaanvluchten en de vergelijking en ijking van de diverse  metingen. Ad Stoffelen is werkzaam bij het KNMI, en al jarenlang expert op het gebied van meten van windsnelheid, een onderwerp waar hij in 1998 ook op is gepromoveerd. Hij vertelt regelmatig over orkanen en andere meteorologische onderwerpen op TV (bijv. RTL Nieuws), op de radio (Radio 1) en in kranten (Volkskrant, Trouw).

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.

Op woensdag 15 november zal Dr. Rob van Gent van de Universiteit Utrecht een lezing geven over Christiaan Huygens en de sterrenkunde.

De veelzijdige wetenschapper Christiaan Huygens hield zich met vele zaken bezig, zoals wiskunde, mechanica, optica, instrumenten, klokken, kijkers en sterrenkunde. Vooral zijn sterrenkundige ontdekkingen en publicaties verschaften hem veel roem in zijn tijd en ook nu nog weten velen dat hij als eerste de juiste verklaring gaf voor de mysterieuze aanhangsels die met de eerste telescopen bij de planeet Saturnus werden waargenomen.

In deze lezing worden de sterrenkundige waarnemingen, denkbeelden en publicaties van Christiaan Huygens uitgelicht. Christiaan Huygens interesseerde zich voor alle aspecten van de sterrenkunde en droeg ook actief bij aan het ontwikkeling van de telescoop. Hiermee ontdekte hij de helderste begeleider en het ringenstelsel van Saturnus en poogde hij de afmetingen en fysische gesteldheid van de overige leden van ons planetenstelsel te bepalen. Veel later in zijn leven zou hij deze gegevens voor een lekenpubliek bewerken in zijn Cosmotheoros, zijn postuum gepubliceerde werk over de bewoonbaarheid van de hemellichamen dat vele 18de-eeuwse denkers en wetenschappers heeft beïnvloedt.

Maar Christiaan Huygens was niet alleen in sterrenkundige speculaties geïnteresseerd maar ook in de meer praktische toepassingen hiervan. Samen met zijn oudere broer Constantijn Huygens Jr. ontwierp en maakte hij steeds grotere en betere telescopen en samen met Haagse en Parijse klokkenmakers ontwikkelde hij het slingeruurwerk. Met zijn verbeterde klok kon de tijd veel nauwkeuriger dan voorheen bepaald worden en Christiaan Huygens hoopte hiermee ook een oplossing te kunnen geven voor het probleem van de lengtebepaling op zee.

De spreker Rob van Gent werkt voor het Mathematisch Instituut in Utrecht waar hij onderzoek doet naar de geschiedenis van de toegepaste wiskunde en de sterrenkunde.

De lezing vindt plaats in Sociaal Cultureel centrum “De Biechten“, Vincent van Goghlaan 1, 5246 GA Hintham (gemeente ‘s-Hertogenbosch). Lezingen beginnen om 20:00 en eindigen meestal rond 22:15. De entree volwassenen is €7,50 en voor jongeren tot 16 jaar €3,00.